کارشناسان می‌گویند، روند کم‌بارشی و رخداد خشکسالی در حال ورود به چهارمین سال است و در این مدت، کاهش بارش و افزایش دمای هوا در بسیاری از مناطق کشور نسبت به شرایط معمول، قابل ملاحظه بوده است.
با وجود اینکه کم‌بارشی در بیشتر سال‌های اخیر نیز وجود داشته است اما تابستان امسال، سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرد که بارش‌های پاییزه کشور فراتر از نرمال خواهد بود.
این پیش‌بینی سازمان هواشناسی، امیدواری زیادی را میان مردم کشورمان ایجاد کرده بود اما حالا با پشت‌سرگذاشتن پاییز و با ورود به نخستین ماه زمستان، غلط بودن کامل این پیش‌بینی هواشناسی کاملاً مشخص شده است.
با وجود این، تحقق نیافتن پیش‌بینی سازمان هواشناسی درخصوص بارش‌ها و حتی کاهش شدید بارش‌های پاییزه سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته موجب شد شایعات درخصوص دستکاری آب‌وهوایی کشورمان توسط برخی از کشورهای خارجی و به‌طور خاص استفاده از هارپ در کشور ما داغ شود.
همچین تداوم بارش برف و باران در ترکیه، عربستان و چند کشور دیگر در عین افزایش الگوهای غیربارشی در کشورمان نیز مزید علت شد تا افکار عمومی و عموم مردم هرچه بیشتر موضوع ابردزدی و جنگ اقلیمی علیه ایران را باور کنند.
به‌دنبال حساسیت ایجادشده میان مردم، علی سلاجقه؛ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اخیراً دستور بررسی این موارد را صادر کرد و به‌دنبال آن، پژوهشکده محیط زیست و تغییر اقلیم مأمور شد با حضور همه دستگاه‌های مرتبط، موضوع را پیگیری کند.
در همین راستا، "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" با حضور همه دستگاه‌های مسئول در محل پژوهشکده محیط زیست و تغییر اقلیم برگزار شد.
در این نشست که نمایندگان اغلب دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در این حوزه حضور داشتند به‌طور خاص موضوع «هارپ، ابردزدی و بارورسازی ابرها» مورد بررسی قرار گرفت.
موضوع استفاده از هارپ توسط بیشتر شرکت‌کنندگان در این نشست علمی رد شد و مخالفان، کارکرد هارپ را جدای از اثرگذاری به‌روی بارش و موضوعات اقلیمی دانستند.
آن ها معتقدند که کشورهای آمریکا و روسیه که کشورهای سرآمد استفاده از این فناوری هستند، خود نیز دچار خشکسالی بوده‌اند؛ به‌طور مثال خشکسالی سال ۲۰۱۲ کالیفرنیای آمریکا که به‌دلیل وخامت اوضاع، دولت وقت ایالات متحده در این ایالت شرایط نظامی اعلام کرد و خشکسالی و کاهش بارش طی ماه‌های گذشته در بسیاری از مناطق آمریکا و همچنین خشکسالی روسیه در سال ۲۰۱۰ که باعث کاهش تولید و صادرات گندم این کشور شد و آتش‌سوزی جنگلی، چندین روز فرودگاه مسکو را با مشکل مواجه کرد.
همچنین آتش‌سوزی‌های گسترده در بسیاری از نقاط اروپا، شرایطی بود که خود این کشورها می‌توانستند برای بیرون آمدن از مخمصه از سلاح‌هایی که ادعا می‌شود می‌تواند بر جو تأثیر بگذارد، استفاده کنند اما این اتفاق نیفتاد.
در مقابل اما برخی از موافقان در "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" به موضوع استفاده از این فناوری‌ها توسط روسیه در جنگ اوکراین و ایجاد سیل در این کشور که در رسانه‌ها نیز بارها مطرح شده است، استناد کردند و معتقدند که نباید به‌طور قطع این موضوع را رد کرد.
آن ها همچنین متذکر شدند که وقتی کشوری مثل آمریکا سال‌هاست که روی این موضوع کار کرده است، احتمال دارد که واقعاً حقیقتی در آن نهفته باشد و کشور ما نیز باید در این زمینه تحقیق کند.
موضوع مورد بحث دیگر در این سمینار علمی با حضور نمایندگان اغلب دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در این حوزه، مسئله "بارورسازی ابرها" بود که پیش‌تر و از سال ۱۳۶۵ در کشور ما نیز در این زمینه تلاش‌هایی صورت گرفته است.
بیشتر شرکت‌کنندگان روی این موضوع توافق داشتند که بارورسازی در مساحت‌های نه‌چندان زیاد، برای برخی از ابرها که شرایط بارورسازی را داشته باشند، می‌تواند مؤثر باشد اما این موضوع به پارامترهای زیادی وابسته است و برای مناطقی که بارش سالانه آن ها کمتر از ۳۰۰ میلی‌متر است توصیه نمی‌شود همچنین باید حتماً صرفه اقتصادی آن مورد بررسی قرار گیرد.
در "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" درباره موضوع ابردزدی کشورهای همسایه نیز استناد به آمار و ارقام موجود از وضعیت ۳۰ساله بارش در منطقه و همچنین تفاوت‌های اقلیمی که میان کشور ما با عربستان، ترکیه و... وجود دارد، ظاهراً حکایت از آن دارد که این موضوع چیزی بیش از شایعه نیست.
یکی از موضوعاتی که به‌طور ویژه در این سمینار مورد بحث قرار گرفت، تصویری از مرز ایران و ترکیه و تفاوت بارش‌ها در دو کشور است؛ ضمن تأکید بر این موضوع که بارش، کمّیتی است که می‌تواند تغییرپذیری زیادی داشته باشد، به‌طوری که تفاوت آشکار بارش در برخی از مناطق نزدیک به هم، بخشی از ویژگی اقلیمی این مناطق است.
در این خصوص توضیح داده شد: ما در کشور خودمان هم در برخی مناطق از جمله در دو طرف رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس تفاوتی قابل‌ملاحظه در بارش داریم.
همین موضوع می‌تواند در بخش‌هایی از مناطق مرزی ایران و ترکیه نیز صادق باشد و در سال‌های قبل هم به همین گونه بوده است ضمن اینکه مقایسه میانگین بارش‌ها نیز به‌خوبی نشان می‌دهد که ترکیه به‌دلیل تأثیرپذیری بیشتر از سامانه‌های بارشی مدیترانه‌ای، همواره بارش‌های بسیاری بیشتری نسبت به کشور ما داشته است و این موضوع صرفاً مختص امسال نیست.
در پایان این سمینار، اعضای حاضر به این جمع‌بندی رسیدند: مشکل خشکسالی کشور بسیار جدی است که باید هم‌اکنون در این ارتباط تدابیر و راهکارهای عملیاتی و موثری در نظر گرفته شود و با توجه به اهمیت بررسی علمی همه احتمالات و مسائل مطرح‌شده، ضرورت دارد جامعه علمی و مسئولان ذی‌ربط در این خصوص اهتمام بیشتری داشته باشند لذا بر تداوم این نشست‌های کارشناسی برای تبادل‌نظر در راستای تهیه و ارائه راهکارهای لازم تأکید شد.
همچنین شرکت‌کنندگان دلیل اصلی کم‌بارشی در کشورمان را تغییر اقلیم و پیامدهای آن دانستند که در این زمینه متأسفانه کشور ما برنامه مصوبی برای سازگاری با تغییر اقلیم نداشته و تاکنون اقدامات عملی مؤثری در این خصوص انجام نشده است؛ با توجه به وخامت موضوع، ضرورت دارد این مهم در اولویت قرار گیرد و به‌سرعت برای مواجهه با این ابرچالش اقدامات ضروری و لازم صورت گیرد.
گزارش قدس را در خصوص ابردزدی با عنوان " خورشید واقعیت؛ پشت ماجرای ابردزدی" اینجا بخوانید.
نظر شما